top of page

Terugblik

Feestelijk 

Themajaar Lezen​​

Staij_Themajaar_Lezen_Rood_600x359.gif

Schooljaar 2022-2023

Bij de schoolbezoeken van schooljaar 2021-2022 viel het op dat bij diverse Staij-scholen het leesonderwijs volop in ontwikkeling is. Voorbeelden hiervan zijn de introductie van nieuwe begrijpend lezen methodes en het actualiseren/veranderen van de schoolbibliotheek.
 

Deze ontwikkelingen gaven ons de inspiratie om van schooljaar 2022-2023 een feestelijk themajaar ‘lezen’ te maken met allerlei workshops en lezingen over dit onderwerp. Het was een leesfeest voor elk boekenbeest!  

Terugblik workshops

Hieronder vind je een overzicht van alle workshops die zijn gegeven tijdens het Themajaar Lezen. Hier kun je ook alle beschikbare presentaties en downloads terugvinden. 

Terugblik Boekenbal

Het themajaar Lezen werd in stijl afgetrapt in het Muziekgebouw en Bimhuis. 

Met een uitgebalanceerd programma met lezingen, workshops en een boekenmarkt werd dit een topdag over een mooi thema. 

Workshops Themajaar Lezen

Diversiteit en inclusiviteit

16 november 2022 | Joan Windzak

Educulture_Joan Windzak_edited.jpg

Tijdens de workshop van Joan Windzak van Educulture werd uitgebreid ingegaan op het belang van diversiteit en inclusie in jeugdliteratuur. De bijeenkomst inspireerde leerkrachten met praktische tips/handvatten om meer diversiteit en inclusie in het klaslokaal te integreren. Met een scoreformulier werd gekeken hoe 'divers' de schoolbibliotheek en de boekenplank in de klas zijn. Er waren per leeftijdscategorie tips voor titels die ter inspiratie gelden om de boekenkast/bibliotheek diverser en inclusiever te maken.

Erna van Koeven over 'Rijke Taal'

24 november 2022 | Erna van Koeven

Erna van Koeven en Anneke Smits hebben jaren ervaring in het taal- en leesonderwijs. Omdat ze twijfelden of dat taal- en leesonderwijs wel toereikend was voor kansarme leerlingen en dat graag wilden onderzoeken, zijn ze eerst een blog begonnen en hebben ze later een boek gepubliceerd: Rijke taal (met bijbehorende website: rijketaal.org). Erna van Koeven gaf in deze lezing aan wat voor Anneke en voor haar eye-openers waren in hun zoektocht naar effectief taal- en leesonderwijs. 

Meer dan voorlezen...

10 januari 2023 | Suzanne van Oers

_edited.jpg

We weten allemaal hoe belangrijk voorlezen is voor de verdere ontwikkeling. Met voorlezen leren kinderen nieuwe woorden, krijgen ze meer kennis van de wereld, kunnen ze lekker wegdromen, horen ze ‘boekentaal’, doen ze letterkennis en verhaalbegrip op en wordt de basis gelegd voor leesplezier.
Voorlezen is dus de normaalste zaak van de wereld.

Als je als leerkracht echt inzet op leesvaardigheid in de volle breedte, dan kun je van veel momenten op de dag een doelgerichte, leuke en leerzame activiteit maken. Dat begint bij bewustwording. Waarom doe ik wat ik doe? Waarom lees ik dit boek voor? Hoe lees ik het voor en wat wil ik de kinderen eigenlijk leren? Allemaal vragen die tijdens deze workshop aan de orde kwamen.

Links

Poëzie in de klas

18 januari 2023 | Hans & Monique Hagen

_edited.jpg

Met een koffer vol spelletjes en spulletjes lieten Hans & Monique Hagen zien wat je met gedichten en versjes kunt doen in alle groepen van het basisonderwijs.

 

Hoe je onderzoek je samen met je leerlingen of een gedicht waar is of niet: kun je horen wat een ander denkt? Ruikt het groene kleurpotlood echt anders dan rood...


Poëzie helpt je om woorden te vinden bij bijzondere gebeurtenissen in het leven: liefde, geboorte of dood. Gedichten geven stof voor verrassende klassengesprekken. Door te spelen met poëzie vergroot je het taalbegrip, het taalgevoel en de woordenschat van kinderen. Je prikkelt de fantasie en de verbeeldingskracht.

Links

Leesbevordering in de klas

15 februari 2023 | Femke Ganzeman

In 'het nieuwe leesonderwijs' moeten we gebruik maken van rijke teksten. Maar wat zijn dat eigenlijk precies? Hoe herken je ze en 'mogen' we de avi-boeken nu helemaal niet meer gebruiken? Hoe creëer je een rijke leesomgeving en hoe zorg je tegelijk voor veel leesplezier?

 

Femke Ganzeman liet ons aan de hand van vele inspirerende voorbeelden zien hoe goed je daarbij kinderboeken kunt inzetten in je onderwijs. Er werden rijke teksten beoordeeld en we hebben samen bekeken hoe we deze kunnen inzetten in de les. 

Bouwen aan een levende leescultuur

8 maart 2023 | Kees Broekhof

Broekhof_edited.jpg

Leerlingen gemotiveerd aan het lezen krijgen, het lijkt een hele uitdaging. Kees Broekhof heeft concrete handvatten gegeven om met dit onderwerp aan de slag te gaan in je klas en met je team. De leescirkel van Aidan Chambers vormt hiervoor het uitgangspunt. Wat is een goede collectie? Hoe help je leerlingen het juiste boek te vinden? Hoe maak je tijd voor lezen? En – heel belangrijk – hoe help je leerlingen om op een motiverende manier met elkaar in gesprek te gaan over boeken? 

Spelen doet lezen 

29 maart 2023 | Lydia Rood 

Lydia is schrijfster van vele kinder- en jeugdboeken.

Lydia heeft meerdere spellen ontwikkeld die in de klas met kinderen te spelen zijn. De spellen zijn allemaal gebaseerd op één van haar boeken. Door het spelen worden kinderen 'onderdeel van het boek'. Daarmee, zo is de gedachte, stimuleert het spel tot inleving, fantasie en creativiteit. Het spel kan alleen gespeeld worden door samen te werken en elkaar te helpen.

Tips die zijn gedeeld vanuit de deelnemers, die zij in de klas toepassen: 

  • Gebruik een Kamishibai-verteltheater, waarvoor ook veel vertelplaten te koop zijn.

  • Op basis van een (hoofdstuk uit een) boek samen een toneelstuk, poppenspel, hoorspel, script, dialoog, speurtocht of een tekening maken.

  • Zelf een einde van een verhaal maken.

  • Zelf een verhaal schrijven bij een prentenboek.

  • Een verhaal schrijven of vertellen met een voorwerp als inspiratiebron. 

Lezen als een NT2'er 

19 april 2023 | Bas van Eerd 

Bas is werkzaam bij de Hogeschool van Amsterdam en initiatiefnemer van de Leesacademie

 

Tijdens deze workshop vonden we de antwoorden en kreeg je handvatten om ook NT2-leerlingen een leesboost te geven.

Bas benadrukt het grote belang van een brede woordenschat bij ontwikkeling van dieper leesbegrip en toereikende leesstrategie. Deze brede woordenschat hoeft niet per se in het Nederlands, maar kan ook in de thuistaal. 

 

Wat kan een leerkracht doen? 

• stel hoge verwachtingen
• creëer taalleerkansen
• zorg voor kwalitatieve interactie als motor voor taalontwikkeling
• zet in op een stevige leeswoordenschat

Technisch lezen in een doorlopende lijn 

10 mei 2023 | Marita Eskes 

In mei 2020 verscheen Marita haar boek: Technisch lezen in een doorlopende lijn, verkozen tot het beste onderwijsboek in 2020. Marita Eskes werkt als onderwijsadviseur primair onderwijs op het gebied van taal-/lezen. Daarnaast verzorgt zij trainingen rondom Expliciete Directe Instructie (EDI), naar het boek van collega Marcel Schmeier, dat in 2015 verscheen. Marita heeft jaren gewerkt in het primair onderwijs als leerkracht, leescoördinator en Remedial Teacher. Hierdoor weet zij de theorie als geen ander in de praktijk te brengen als het gaat om het realiseren van kwalitatief goed onderwijs voor alle leerlingen.

Elk kind verdient het om goed te leren lezen. Als je niet geletterd bent, is het vrijwel onmogelijk om in de huidige maatschappij mee te komen. Uiteraard heb je kennis van de wereld en woordenschat nodig om teksten te begrijpen, maar met kennis en woorden alleen kun je geen tekens van papier aflezen.

Technisch kunnen lezen, is de sleutel tot leesbegrip. Marita vertelt op praktische wijze waarom goed technisch leesonderwijs van belang is, hoe het proces van technisch leren lezen verloopt en hoe hier in een doorlopende lijn vorm aan wordt gegeven in de klas. In de groepen 1/2 is aandacht nodig voor mondelinge taalvaardigheid, fonemisch bewustzijn en letterkennis. In groep 3 leren leerlingen ‘de code kraken’: ze leren om de tekens op papier te vertalen naar woorden en zinnen. Dat proces gaat door in de groepen 4, 5 en 6: het voortgezet technisch lezen. In de groepen 7 en 8 ten slotte is onderhoud en herhaling nodig om te voorkomen dat het leesniveau terugzakt. Cruciaal zijn een doorlopende lijn en professionele samenwerking binnen de school.

Links

Link naar Online Magazine ‘Op schouders van reuzen’ met als aanrader het artikel ‘Een evolutionaire kijk op leren’ 
 

Link naar artikel dat gaat over het feit dat leren lezen geen natuurlijke, maar culturele vaardigheid is die niet vanzelf op gang komt 
 

Link naar Pica website en de pagina van haar boek, je kunt hier ook de poster ‘Tips bij het uitkiezen van een boek’ downloaden.

Leesplezier en woordenschat vergroten

24 mei 2023 | De Schoolschrijver

De training werd gegeven door Enne Koens, bekend van boeken als:

- Sammie en Opa

- Ik ben Vincent en ik ben niet bang

- Vanaf hier kun je de hele wereld zien (zilveren Griffel!) 

Zij baseert haar aanpak op de ideeën van Nathalie Goldberg. Zie hiernaast de links naar haar boeken. 

Er zijn verschillende schrijfopdrachten aan bod gekomen in de workshop. Waarbij creativiteit en nieuwsgierigheid bij de kinderen wordt geactiveerd. Zodat ze met meer plezier gaan lezen en schrijven, en hun woordenschat vergroten. 

Enne heeft met ons geoefend te werken met 'doorschrijfopdrachten'. Voorbeelden van een doorschrijfopdracht:
- Start met de beginzin: 'Je komt op school en vandaag is alles anders'
- Beschrijf je eigen lichaamsdelen en zintuigen 

- Doorschrijven na een zin uit een boek dat je voorleest
- Beschrijf een moment op school dat je je nog heel goed kan herinneren

 

Vanaf de middenbouw kan je leerlingen elke dag 10 minuten een doorschrijfopdracht geven. Schrijven is ook goed voor de woordenschatontwikkeling. Stel niet te hoge eisen, alles is goed, als er maar doorgeschreven wordt.

College Tour Jeugdliteratuur

14 juni 2023 | Annet Schaap & Gertrud Cornelissen | Literaire gesprekken

Op 14 juni sloten we ons themajaar Lezen af met een ‘Collegetour’ over het voeren van literaire gesprekken met Gertrud Cornelissen en Annet Schaap. Gertrud en Annet voerden ons mee in het verbeelden van verhalen en verschillende tekstwerelden. Het werd een interactieve sessie met een veelheid aan vragen aan de hand van fragmenten uit Lampje. En terwijl Annet voorlas en de zaal ademloos naar haar luisterde, werd maar weer eens duidelijk wat een prachtig literair werk Annet heeft geschreven en hoe ook wij als volwassenen in vervoering kunnen raken van een kinderboek. Op de laatste vraag vanuit het publiek aan Annet, ‘Hoe gaat het verder met Lampje?’ kwam een verrassend antwoord: er komen meer boeken gerelateerd aan Lampje!

Tips & Tools 

Het 'proeven'

van boeken.

Een leuke tip uit het blad JSW (Jeugd in School en Wereld) om op een creatieve manier aan de leessmaak ontwikkeling van leerlingen te werken door middel van ‘boeken proeven’.

Leesontwikkeling

staat onder druk

Lees hier de nieuwsbrief van het ministerie van Onderwijs over de dalende leesvaardigheid van leerlingen en wat nodig is om deze trend te keren.

Rapport over dalende leesvaardigheid

Onlangs verscheen dit rapport vol feiten en achtergronden over de dalende leesvaardigheid, met suggesties voor onderzoek, onderwijs en beleid. 

Woutertje Pieterse Prijs 2023

De jury van de Woutertje Pieterse Prijs nomineert in 2023 zes boeken uit het volledige aanbod aan kinder- en jeugdboeken dat verscheen tussen 1 januari en 31 december 2023.

3 podcasts over basisvaardigheden

De inspectie maakte een reeks van 3 podcasts over basisvaardigheden. Hierin gaan inspectiemedewerkers in gesprek met leraren, schoolleiders en bestuurders over actuele thema’s zoals taal, rekenen en burgerschap.

Tips & Tools
Contact
Staij_Themajaar_Lezen_BlauwGeel-600x359.gif
bottom of page